Bilordios Filolóxicos, por Ramón d'Andrés
Espresión de fechos posteriores (01/04/17)
I)Un fechu asocede depués d'otru
Cuando se quier espresar qu'un fechu o una acción ocurren con posterioridá a otra, podemos valinos d'una riestra de recursos espresivos. Vamos velos. (Agora dexamos a un llau la espresión de los fechos inmediatos, que vamos tratar n'otru "bilordiu").
Depués
Coordinación: Llovió una selmana y depués vieno'l bon tiempu. Subordinación: Depués (de) que lloviera una selmana, vieno'l bon tiempu; Vieno'l bon tiempu depués (de) que lloviera una selmana. Infinitivu alverbial: Depués de llover una selmana vieno'l bon tiempu. Esti alverbiu tien tamién les variantes dempués, después y espués, toes elles recoyíes nel DALLA.
Llueu
Coordinación: Llovió una selmana y llueu vieno'l bon tiempu. Subordinación: Llueu (de) lloviera una selmana, vieno'l bon tiempu; Vieno'l bon tiempu llueu (de) que lloviera una selmana. Infinitivu alverbial: Llueu de llover una selmana vieno'l bon tiempu.
II) Un fechu asocede al final d'un periodu
Si consideramos una acción que se desendolca nun periodu de tiempu (por exemplu, un conciertu) y queremos espresar que daqué asocede nos sos últimos momentos, podemos emplegar delles espresiones.
Al acabar
Exemplos: Al acabar el conciertu, el batería taba frayáu; El batería taba frayáu al acabar el conciertu. El verbu acabar tien otros sinónimos: Al finar el conciertu…, Al terminar el conciertu…, etc.
Al cabu
Al cabu (de)l conciertu, el batería taba frayáu; El batería taba frayáu al cabu (de)l conciertu. Como agora tamos usando sustantivos correspondientes a los verbos del anterior apartáu, tamién ye posible: Al acabamientu (de)l conciertu…, A la terminación del conciertu… Los sustantivos fin y final almiten masculín y femenín: Al fin del conciertu…, A la fin del conciertu…, Al final del conciertu…, A la final del conciertu…
A lo postrero, no postrero
Exemplos: A lo postrero (de)l conciertu, el batería taba frayáu; No postrero (de)l conciertu, el batería taba frayáu. Nesti contestu, en llugar del axetivu postreru pue usase último. Exemplos: A lo último (de)l conciertu, el batería taba frayáu; No último (de)l conciertu, el batería taba frayáu. Y tamién: A lo cabero (de)l conciertu, el batería taba frayáu; No cabero (de)l conciertu, el batería taba frayáu.
Nos postreros momentos
Exemplu: Nos postreros momentos del conciertu, el batería taba frayáu. Tamién, colos sinónimos yá mentaos: Nos últimos momentos del conciertu…, Nos caberos momentos del conciertu… Acordies col tipu de periodu temporal, pue usase tamién: Nos postreros tiempos de…, Nes últimes dómines de…, Nes caberes etapes de…, etc.
A la que, de la que
Exemplos: De la qu'acababa'l conciertu…; A la que finaba'l conciertu…; De la que terminaba'l conciertu…
Cuando
Exemplu: Cuando acababa'l conciertu, el batería taba frayáu. Puen emplegase tamién los sinónimos verbales yá mentaos: Cuando finaba'l conciertu…, Cuando terminaba'l conciertu…