Sociollingüística en Lleón

Nel añu 2006 l'Academia de la Llingua Asturiana espubliza “Estudiu Sociollingüísticu del Norte de Lleón”, un trabayu de Xosé Antón González Riaño y Xosé Lluis García Arias que constitúi'l primer estudiu sobre la identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques nes fasteres llioneses del Dominiu Llingüísiticu Ástur más averaes a Asturies. Nel estudiu encuestóse a 400 persones de los 17 conceyos lleoneses que llenden con Asturies. D´ente tolos encuestaos, el 18,5% noma a la fala propia d´eses tierres como asturlleonés, mientres que'l 15,7% quier falar más de castellán y el 15,5% de "pal.luezu", términu esti que namás cinca a la faza l.lacianiega y la so redolada. Otru 15,5% identifícala col términu "bable", el 8,7% fala de "l.lacianiegu" y el 5% d'asturianu.
 
Los nomes bable y asturlleonés son los preferíos de la xente más mozo, mentantu que castellán ye'l preferíu polos más vieyos, dalgo que lleva a los autores a pescanciar que la xente más mozo de la fastera norlleonesa paez que sigue, pelo menos de lloñe, el procesu asturianu y d'ello surde daqué identificación con él y nun tien prexuiciu a identificar la so fala col nome asturlleonés, asturianu o, col más neutru, bable.
 
El 50% d'habitantes d'estos conceyos refuga la esistencia de la unidá de la llingua a ún y otru llau del Cordal, anque ven qu'hai unes semeyances pergrandes ente la so fala y l'asturianu. El 54% de los encuestaos refuga que l'asturianu seya una llingua, mientres que'l 37% diz que sí. La mayoría de los encuestaos entamen falando asturianu de neños y acabaron falando castellán d'adultos. Nel estudiu pue vese qu'hai un sentimientu de conservación del idioma nestos conceyos, anque ensin querer la oficialidá de la llingua. Gran parte de los entrevistaos ta d'alcuerdu cola collaboración ente Asturies y Lleón na política llingüística y cola entrada del idioma nes escueles. L'estudiu conclúi que nun hai estigma llingüísticu, yá que la mayoría d'encuestaos nun percibe'l so idioma como "falar mal".

.
Dos años dempués, en 2008, Xosé Antón González Riaño y Xosé Lluis García Arias ampliaron l'estudiu al territoriu de tola provincia de Lleón. Pa facer "Estudiu sociollingüísticu de Lleón. Identidá, conciencia d´usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa" entrevistaron a 500 llioneses. Nel trabayu descúbrese que nel país vecín hai un 10% de falantes d'asturianu, unes 50.000 persones concentraes sobremanera nes comarques de Babia, L.laciana, La Montaña y Cabreira. Anque nel estudiu pue vese que nun esiste un nome común pal idioma, siendo'l más común el de lleonés (27,8%), mientres qu'un 9,9% fala d'asturlleonés y un 5% de bable.
 
Un 70% de los lleoneses camienta que'l idoma ye parte de la cultura de la so tierra, pero un 60% nun cree que tenga l'estatus de llingua, anque un 78% piensa que falar l'idioma propiu nun ye falar mal. La llingua mayoritaría de los lleoneses nos sos primeros años ye'l castellán y namás el 15% de los neños tien l'asturianu como idioma maternu, mientres qu'un 32% fala un amestao de les dos llingües. Namás un 2% de los lleoneses desconoz dafechu la llingua. Mientres, un 70% de la población reconoz el peligru de que'l idioma propiu desapaeza.
 
Un 83% de lleoneses demanda que les instituciones desendolquen polítiques de protección del idioma, sobre too nes comarques de L.laciana y Babia. Casi'l 70% de la población quier qu'estes polítiques seyan feches a comuña ente Asturies y Lleón. Sicasí, un 66% nun ta d'alcuerdu en qu'asturianu y lleonés sían la mesma cosa. La metá de los lleoneses quier que la llingua tea recoyida nel Estatutu, mientres que'l 63% ta pol estudiu nes escueles del idioma propiu.