¿25 de mayu, 8 de setiembre o entrambes?

Magar que nun tuvo recuerdu institucional nengún nin actu civil convocáu, como n'años anteriores, la celebración del 25 de mayu sí qu'algamó repercusión nes redes sociales. Munchos ciudadanos tomaron esta fecha como la de festexu del Día de la Nación Asturiana pese a qu'oficialmente ye'l 8 setiembre.

'¿25 de mayu o 8 de setiembre?' ye una entruga que se repite siempre que s'averen dambes feches. La primera tien connotaciones históriques, la declaración de soberanía de la Xunta Xeneral nel 1808, mentes que la segunda, que ye la oficial y sigue la tradición de les fiestes nacionales asociaes a los patronos, tienles relixoses, al celebrase nel Día de la Santina, anque tien tamién una historia de celebración de la identidá asturiana, especialmente representada nes comunidaes d'emigrantes.

Nel momentu de configuración de l'autonomía p'Asturies esti debate tamién salió a la lluz, y la propuesta del 25 de mayu fíxose dende l'entornu asturianista que representaba daquella Conceyu Bable. Ye especialmente recordáu un actu el 25 de mayu de 1978 na Sala Capitular de la Catedral d'Uviéu con una representación amplia de partíos y sociedá civil asturiano na que se propunxo esta fecha, pero finalmente nel Estatutu d'Autonomía escoyóse'l 8 de setiembre pa celebrar el Día d'Asturies.

Los partíos asturianistes y nacionalistes caltuvieron durante bien de tiempu el 8 de setiembre como Día de la Nación Asturiana (casu d'Andecha Astur) o de la Patria Asturiana (como fai'l PAS), anque los primeros tamién celebraben el so Día d'Andecha en delles poblaciones del país el 25 de mayu. Otres organizaciones tamién entamaben actos coincidiendo cola fecha, casu d'IAS, o de la UNA, o actos festivos, como fixo'l coleutivu mozu Fai!, que traxo na so celebración a Xixón a los aragoneses Mallacán nel 2010 y que, nesti últimu casu, sí proponía el 8 de setiembre como día nacional.

Nos años últimos venía celebrándose dende l'Espaciu La Llegra una concentración pa reivindicar esta xornada y el so significáu dientro de la iniciativa #LluchandoPolaSoberanía, que nel 2014 foi suspendida pola Delegación del Gobiernu estatal n'Asturies por coincidir coles eleiciones europees. Esi mesmu añu'l Bloque por Asturies-Unidá Nacionalista Asturiana (UNA), Bloque de la Mocedá Asturianista, Xunta Cultural Rebelgu, Axenda Alternativa Asturiana, Darréu, Asociación Cultural N'Ast y Andecha Astur roblaron un manifiestu conxuntu pa facer alcordanza del 25 de mayu y reivindicalu como un momentu históricu na milenaria historia del nuesu país, anque nun lu proponíen como alternativa espresa al 8 de setiembre.

Pel so llau Compromisu propón dende l'añu 2013 la incorporación del 25 de mayu al calendariu festivu, ensin qu'ello suponga la sustitución del 8 de setiembre como día nacional.

L'añu pasáu, mientres, La Llegra entamó tamién un percorríu polos llugares claves del 25 de mayu col historiador Faustino Zapico como guía. Precisamente Zapico ye una de les persones que más tien escrito sobre esta fecha, con dellos artículos, como'l del que se fixo ecu Asturies.com nel 2013, o 'Cuadonga, 8 de setiembre y nación asturiana' espublizáu nel 8 de setiembre d'esi mesmu añu nesti mediu. D'igual forma, tamién participó en delles charres sobre esta temática, como la que dio nel Espaciu Cultural La Manzorga nel 2014, na que tuvo presente Asturies.com.

Otres figures de la cultura, como Luis Arias Argüelles-Meres, tamién defenden el 25 de mayu como alternativa al 8 de setiembre y "fiesta cívica asturiana".

En sen contrariu, l'escritor y miembru de Belenos, Ignaciu Llope, opina que pretender cambiar la fecha del 8 de setiembre como Día de la Nación "nun tien xacíu", como comentaba a Asturies.com nuna entrevista en 2010, la mesma opinión que defende David Rivas que, anque piensa que'l 25 de mayu sedría la fecha más afayadiza, defende'l 8 de setiembre porque la mayoría de los asturianos "da por sentao que’l Día d’Asturies ye’l 8 de setiembre" y considera que "munchos nacionalistes –básicamente la esquierda- cometieron l’erru de menospreciar el 8 de setiembre y, d’esta forma, el rellatu míticu fundacional d’una de les naciones más vieyes d’Europa quedó monopolizáu pola ilesia y pol españolismu más cotrosu".

Nesa llinia Xuan Xosé Sánchez Vicente opina que'l 8 de setiembre ye'l día de la Patria o de la Nación, nel que se celebra'l "nacimientu del Estáu asturianu y de la nacionalidad política asturiana", daqué, que s'estrema del conceptu de "Día de Asturias’ o ‘Día de la Comunidad".