Gaspar Melchor de Xovellanos

Nacíu en Xixón nel añu 1744 nuna familia noble non adinerada, principió na ciudá los sos estudios, en concreto de Lletres y Llatín. Nel 1757 treslladóse a Uviéu pa deprender Filosofía y, depués, a Ávila, onde fai estudios eclesiásticos, como deseaben los sos padres. Tres una etapa n’Alcalá, nel 1767 consigue plaza de maxistráu na Real Audiencia de Sevilla, ciudá onde residiría 11 años.

 

Nel 1778 consigue’l treslláu a Madrid, onde aumentaría’l so prestixu, llegando a ser miembru de la Real Academia de la Historia o de la Real Academia Española. Yera un momentu d’espansión nel Estáu del pensamientu ilustráu que predicaba Xovellanos, pero la Revolución Francesa nun tuvo una bona aceptación na corte borbónica y viose obligáu a tornar a Asturies nel 1790.

La so estancia n’Asturies sirvió a Xovellanos pa decatase de les necesidaes del país al traviés de numberosos viaxes pela nuesa xeografía. Asina vio les posibilidaes que l’estraición del carbón podía dar al nuesu territoriu y trabayó por acabar col aislamientu que vivía Asturies cola Meseta. Nel añu 1797 torna a Madrid pa ser ministru de Gracia y Xusticia con Manuel Godoy, cargu dende’l que trató  reformar la xusticia y amenorgar el poder de la Inquisición, pero nel que namái tuvo 9 meses.

 

Foi mientres esta etapa siguiente, na que tornó a Xixón, onde tuvo hasta’l 1801, momentu nel que Godoy torna al poder y ordena detenelu por supuestamente introducir nel Estáu una copia del ‘Contrato Social’ de Rosseau. Apresáu nel castiellu de Bellver, en Palma de Mallorca, quedó lliberáu nel 1808 tres el motín d’Aranjuez, y representó a Asturies na Xunta Central depués de refugar la so entrada nel Gobiernu de José Bonaparte. Xovellanos morrería nel 1811, con 67 años, en Veiga de pulmonía, puertu nel que’l so barcu tuvo qu’atracar por una tormenta cuando l’ilustráu escapaba de Xixón rumbu a A Coruña tres un contraataque francés.

Na so vida, el xixonés escribió obres lliteraries, pero los sos trabayos más importantes foron ensayos sobre economía, política, filosofía o costumes. El ‘Informe sobre la ley agraria’, la ‘Memoria para el arreglo de la policía de espectáculos y diversiones públicas’, ‘Informes mineros’ y ‘Instrucción para la formación de un Diccionario bable’ son dalgunos d’ellos.