Mual, Premiu Pueblu Exemplar d'Asturies 2018

Mual (Cangas) foi galardonáu col Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies 2018, según fixo públicu güei n'Uviéu'l xuráu encargáu de la so concesión.

El xuráu del premiu consideró premiar a Mual "por caltener a lo llargo de la hestoria una convivencia exemplar cola so redolada natural, desenvolviendo un papel de protección y caltenimientu reflexáu na recuperación, yá dende'l sieglu XIX, del monte de Mual. Estos antecedentes asitienlu n'una posición privilexada para asumir el protagonismu dende la comunidá local na recuperación de los recursos naturales, lo qu'ufierta una oportunidá para corresponsabilizarse na xestión del patrimoniu natural de la redolada".

Amás, tamién consideraron qu'estos llogros consiguieronse dende dientro del propiu pueblu al traviés d'una dinámica d'integración interxeneracional na que tienen un gran protagonismu l'Asociación Cultural, la Deportiva y, bien en particular, l'Asociación de Muyeres.

Mual ye un pueblu de la parroquia de Veiga de Rengos, nel conceyu suroccidental de Cangas, y ta a 19 quilómetros de la so capital. Con muestres d'asentamientos de la dómina castreña y citáu per primer vegada nel Llibru rexistru de Corias en 1187, Mual asitiase nun estrechu valle pol qu'escurre'l ríu Munieḷḷos y cuenta con cuatro barrios –el Cascarín, el Chamazu, el Fuexu y el Corralín–. 

Mual, 'la puerte de Munieḷḷos'

Allugáu a les puertes del monte de Munieḷḷos, Mual tuvo históricamente venceyáu al so aprovechamientu madereru, esplotáu polos condes de Toreno para la construcción naval nos sieglos XVIII y XIX, hasta que'l monte foi adquiríu pola empresa Bosna-Asturiana a principios del XX y Muniellos S.A. a mediaos de sieglu. La esplotación forestal terminó en 1973 cuando'l ICONA (Institutu para'l Caltenimientu de la Naturaleza) mercó'l monte. Cola llegada de la democracia, Munieḷḷ pasó a ser titularidá del Principáu d'Asturies. En 1982 foi declaráu Reserva Biolóxica Nacional y, en 2002, Reserva Mundial de la Biosfera pola UNESCO. El monte de Mual, tamién en manos de los condes de Toreno, foi recuperáu polos vecinos por aciu la so compra, en parte, nel sieglu XIX y, totalmente, al aniciu del sieglu XX. Sigue siendo propiedá vecinal y, na actualidá, forma parte del Parque Natural de les Fontes del Narcea, Degaña y Ibias. Aquexáu pola despoblación, l'aislamientu y l'abandonu del mundu rural, Mual cuenta con un censu de 101 vecinos, qu'aumenta nel branu y festividaes señalaes. El patrimoniu arquitectónicu de Mual ta integráu por corripias –corralaes de piedra circulares p'almacenar los oricios de les castañes–, cortinos –zarramientos pa protexer los truébanos–, el molín d'agua, el llavaderu y l'escuela, asitiada nel barriu del Cascarín.

Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies

El Premiu al Pueblu Exemplar d'Asturies constituyóse a lo llargo de les sos ediciones n'una de les actividaes de la Fundación de más amplia y meyor acoyida dientro del Principáu, al tar destináu a galardonar “al pueblu, aldega, núcleu de población, espaciu paisaxísticu o grupu humanu del Principáu d'Asturies que destacara de manera notable na defensa y caltenimientu de la so redolada natural, ambiental, del so patrimoniu históricu, cultural o artísticu, n'iniciatives d'impulsu económicu y social o na realización d'obres comunales o otres manifestaciones de solidaridad sobresalientes”.

Esti galardón convocose por primer vegada en 1990, al cumplise'l décimu aniversariu de la Fundación, y tien xuna naturaleza y calter distintos a los Premios Princesa d'Asturies y nesta edición hubo un total de 32 candidatures. La so dotación económica ye de venticinco mil euros.

Semeya: Riu Munieḷḷos