La Relixión

Paveranos a les creyencies relixoses de los asturianos de la Edá del Fierro, allúmennos tres tipos de fontes: los testimonios llingüísticos que mos da la toponimia, les inscripciones de los primeros sieglos de la Era y les curties anuncies lliteraries que mos dexaron los autores grecollatinos. A éstes teníemos que-yos axuntar los motivos iconográficos qu´apaecen en contestos de calter máxicu-ritual, asoleyaos pela relixón comparada.

La toponimia ofrez dellos testimonios nos que se pue albidrar la presencia de divinidaes como: Deva, divinidá acuática, qu'apaez nomando ríos y llugares venceyaos al agua (ríu en Ribadedeva; ríu que surde de la Cuadonga; torca nel conceyu Xixón; islla énte los cantiles del conceyu Castrillón); Navia-Nabia, tamién otra divinidá acuática (Ríu Navia, nel occidente d'Asturies y Nabia, riega en Peñamellera). El nome del dios Belenos paez que quedó en Beleño (Ponga) y en Belén (Valdés). Taranis en Tarañes (Ponga) y Tarañosdiós (Cangues d'Onís) y Vindonus en Bendueños (L.lena).

Pela epigrafía de dómina romana conocemos delles otres entidaes divines como (Du)lovio Tabaliaeno adoráu polos Luggoni Arganticaeni, etnónimu nel que tamién reconocemos la rellación d'esti pueblu astur cola divinidá pancéltica Lug (luggoni, descendientes de Lug). Otra entidá divina Nimmedo Aseddiago taría rellacionada col santuariu (celta "nemetum"). Evedutoniu Barciaecu y Reus Pecio Parameco, son otres divinidaes males d'interpretar; la primera fadría mención al so allugamientu nuna barcia, mentes que la segunda podía tener desplicación per una pallabra d'aniciu indoeuropéu que se caltién nel alemán reuse (xigante).

El sacrificiu de castrones, prisioneros y caballos al dios de la guerra -que podríemos identificar con Cosus- ta constatáu por Estrabón, que tamién refier la esistencia d'un "dios ensin nome al que-y dan cultu nes nueches de lluna danciando hasta riscar l'alba delantre la puerte de les cases", identificáu col Dis Pater galu, del que fala Julio César, y al que esti pueblu tenía como antecesor primixeniu.