Bilordios Filolóxicos, por Ramón d'Andrés
Espresiones condicionales (28/04/03)
Na nuestra llingua tenemos al algame una serie d'espresiones coles que construyir oraciones de conteníu condicional.
1. Si
Les oraciones condicionales reales ígüense col verbu n'indicativu, sía en presente, pasáu o futuru: Si vos apetez un café fáigovoslu darréu; Si te llamen ye bona seña; Si tuviesti en chigre anueche viéstilu a la fuerza; Si van fumar val más abrir les ventanes. Les oraciones condicionales irreales o hipotétiques ígüense col verbu en suxuntivu, y van dirixíes al futuru: Si vos apeteciere un café…; Si te llamaren…; Si fumaren…; o al pasáu: Si tuvieres en chigre anueche… (cast. "Si hubieras estado…"). Una manera percorriente de reforzar el verbu nes oraciones condicionales, ye repetilu per aciu d'un infinitivu: Si apetecer vos apetez un café…; Si llamar te llamen…; Si fumar fumaren…
2. Nel casu de, en casu de, nel supuestu casu de
Xenera oraciones irreales, siempre en suxuntivu precedíu de que. Vei cómo camuda d'indicativu a suxuntivu: Si vos apetez un café… - Nel casu de que vos apeteza un café…; Si te llamen… - En casu de que te llamen…; Si tuviesti en chigre anueche… - Nel supuestu casu de que tuvieres en chigre anueche…; Si van fumar… - Nel casu de que fumen…; Si fumaren… - Nel casu de que fumaren… En tolos exemplos pue emplegase l'infinitivu: Nel casu d'apetecevos un café…; En casu de llamate…; Nel supuestu casu de tar tu en chigre anueche…; Nel supuestu casu de fumar ellos…
3. Casu de
Funciona igual que les espresiones anteriores: Casu de que vos apeteza un café… = Casu d'apetecevos un café…; Casu de que te llamen… = Casu de llamate…; Casu de que tuvieres en chigre anueche… = Casu de tar tu en chigre anueche…; Casu de que fumaren… = Casu de fumar ellos…
4. Nel supuestu de
Siempre en suxuntivu o n'infinitivu: Nel supuestu de que vos apeteza un café… = Nel supuestu d'apetecevos un café…; Nel supuestu de que fumaren… = Nel supuestu de fumar ellos…
5. Si acaso, si escaso
Funciona con indicativu o suxuntivu: Si acaso vos apetez un café…; Si acaso te llamen…; Si acaso van fumar…; Si acaso fumaren…; Si acaso tuviesti en chigre anueche…
6. A condición de
Les oraciones encabezaes por a condición de allúguense tres de la oración principal y espresen la imposibilidá de producise un fechu si nun se produz otru qu'apaez como condición imprescindible: Tráigote un regalu a condición de que seyas bonu; Votaránvos a condición d'asegura-yos una rebaxa d'impuestos. Delles veces a condición de equival a si: Tráigote un regalu si yes bonu; Votaránvos si-yos aseguráis una rebaxa d'impuestos. Pero al revés non siempre se da la equivalencia: Val más abrir les ventanes si van fumar, pero nun tien sentíu *Val más abrir les ventanes a condición de que fumen.
7. De + infinitivu
Exemplos: De ser asina les coses, nun hai solución; De gusta-y a ella, nun fai falta buscar más.
8. Xerundiu
Exemplos: Siendo asina les coses, nun hai solución; Gustándo-y a ella, nun fai falta buscar más.
