Venti años de Xunta

La Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana celebra esti añu los sos primeros venti años d'esistencia como entidá xunitaria de defensa de los derechos de los falantes d'asturianu. La Xunta ñació poco dempués de qu'echare a andar l'autonomía asturiana y nun contestu históricu de desmovilización asturianista depués de que la organización referente nos años de la transición democrática, Conceyu Bable, quedare poco menos que disuelta tres d'algamase'l so oxetivu más importante, que yera la creación de l'Academia de la Llingua. El conceyu fundacional de la Xunta celebróse a les ocho de la tarde del 26 de xineru de 1984 nel salón d'actos del Muséu de Belles artes d'Uviéu, d'au salió una organización que quería ser unitaria, independiente, apartidista y cola condición fundacional de tener a la llingua asturiana como únicu ámbitu d'actuación.

Dende aquella, la organización vieno trabayando de contino pola defensa del asturianu, tando'l so llabor nestos venti años marcáu por una pallabra que'l tiempu foi llenando de conteníu: la oficialidá, entendida como únicu marcu llegal válidu que reconoza los derechos llingüísticos del pueblu asturianu y que permitiere avanzar hacia la recuperación y normalización de la llingua asturiana. A lo llargo de los 80 y los 90 la organización vivió momentos de muncha intensidá nes movilizaciones y instituyó, colos premios "Andrés Solar" y el "Conciertu Pola Oficialidá" dos de les cites más importantes del almanaque asturianista. Yera aquel un tiempu de poca esperiencia y de falta de medios, como espeya'l que'l primer fax tardó en llegar, y los comunicaos había que da-yoslos en mano a los periódicos, pero ello nun quixo dicir que la presión de la Xunta fore pequeña. Ente los momentos más tensos de les movilizaciones nesta primer época destacó la entrada de manifestantes de la Xunta a interrumpir el congresu que celebraba en 1989 na Universidá d'Uviéu la entidá "amigos de los bables" qu'axuntaba a tola oposición académica y mediática a la normalización del idioma, anque'l titular de prensa más importante foi'l que consiguió la Xunta en 1991 cuando dio a conocer los datos de la primer encuesta sociollingüística d'Asturies de Llera Ramo, que'l Principáu nun quería asoleyar (de fechu, nun lo fizo hasta 1.994).

La creación en 1995 de la Xunta Moza, estaya de mocedá de la Xunta, amestó a la reivindicación asturianista a toa una xeneración nueva de militantes que foron una rabasera d'aire fresco nun momentu nel que la organización tenía un protagonismu destacáu con motivu de les movilizaciones pola reforma del estatutu d'autonomía de mediaos de los años 90. Anque aquella reforma peslló ensin algamase l'oxetivu de la oficialidá, la Xunta caltuvo la presión sobre los distintos gobiernos autonómicos, mientres que los conceyos entamaron un llabor de movilización y diálogu coles alministraciones locales. Esti llabor de diálogu, que siempres foi paralelu al de protesta, espeyóse en documentos y propuestes como la que la Xunta apurrió esti veranu como ferramienta básica pa la organización de los servicios de normalización o'l Llibru Blancu de la Normalización del Asturianu, documentu espublizáu en 1995 y qu'entovía güei ye válidu dafechu.