Crónica americana de Llan de Cubel

Llan de Cubel ta faciendo una xira pelos Estaos Uníos, país que yá visitaron delles vegaes y nel que'l grupu asturianu de folk más internacional siempre tuvo una bona acoyida. Pablo Díaz, un asturianu asitiáu nel estáu de Wisconsin, fai p'Asturies.com una crónica de lo que foron los conciertos cubeleros nel World Music Fest de Madison y nel Celtic Fest de Chicago dientro de la xira americana de los "cubeles" na que, amás de lo musical, llama l'atención ver el desconocimientu que se tien d'Asturies p'allá p'alantrones. Lo que vien darréu ye la crónica del nuestru collaborador.

El vienres 2 de setiembre Llan de Cubel actuaben na terraza'l Memorial Union de Madison, Wisconsin, al llau'l llagu Mendota. Entamaron a les 19:00 hores y tocaron hora y media. Al públicu, cerca de trescientes persones, prestó-y muncho'l conciertu, y ello que yera un públicu variao, con muncha xente de mediana edá y xovenes universitarios -el Memorial Union ye un campus- y a munchos dio-yos por ponese a baillar. Tanto prestó l'actuación que los cubeles tuvieron de tocar otru set n'acabando. Casi tola música que tocaron foi d'"Un tiempu meyor", anque tamién tocaren temes como "Cabraliega", "El cantar del Ayerán" o "La Cruz de Mayu" y, por supuesto, quedó güecu pa sentir dalguna del próximu discu.

Al otru día, en Chicago, el conciertu foi en Grant Park, cao del llagu Michigan, a les 16:00, dientro'l programa de la 8ª edición del Celtic Fest.

Equí tocaren tamién nun sitiu al descubiertu pero nun escenariu muncho más grande (el Petrillo Music Shell), onde toquen los grupos más importantes tolos años nel Festival, casu d'Alasdair Fraser, que tocó equí l'añu pasáu. Llan de Cubel namás tocaren 50-55 minutos y nun-yos dieron permisu pa echar otru cantar anque'l públicu taba llevantáu de pie y pidiéndo-yos otra.

Aparte de les esixencies de tiempu del directu na mio opinión foi triste que nun hubiere discos de Llan de Cubel pa mercalos la xente nel festival. Pa iguar la situación, Fonsu Mielgo dixo-yos al públicu al final del conciertu que si queríen mercar CD's teníen que facelo per internet entrando na so dirección, pero la diferencia d'idioma fai qu'estes coses nun funcionen como debieren, y ehí taba tola xente del públicu entrugándose cómo ye que s'escribe el nome'l grupu. Lo normal ye tener un puestín de turismu asturianu igual qu'otres naciones del festival, sobremanera nun festival como'l Celtic, que ye una cosa apaecía a la Selmana Negra de Xixón pero en plan celta.

Aquello diome rabia, pero prestó muncho oyer a xente americano asombrase d'oyer sobre la cultura d'Asturies. Por cierto, qu'otru detalle curiosu foi que xente viéndolo seríemos unos doscientos mínimo, dalgunos menos qu'en Madison, pero había más xente viéndolos per fuera'l recintu porque dientro yera too pa sentase y, anque, les sielles taben ocupaes al 80% muncha xente que foi al festival yeren grupos de xente xoven que-yos prestaba más tar echaos na yerba fuera'l recintu.

Pa esti conciertu a Llan de Cubel presentáronlos como música del país d'Asturies ("music from the country of Asturies") pero consiguir que nos dieren esa categoría de "país" dio guerra abondo. Ello ye que va dos meses entré na páxina del festival y vi qu'escribieren mal el nome de "Llan de Cubel", asina que-yos escribí pa dici-yoslo, y tamién pa entrugar por qué nun se falaba d'Asturies como nación participante. Contestáronme primero pa dicir que lo del nome yá lo iguaren, pero dempués escribióme la mesma manager del festival pa contame qu'a Asturies nun la consideraben nación porque en cuenta de tener cultura propio lo que tenía yera copiao d'otres naciones celtes. Contesté-y educadamente pa esplicá-y la so falta d'información y al final consiguí qu'entrare en razones. Poco enantes del festival, la manager mandóme incluso un mensaxe entrugando si la forma correcha yera "Asturias" o "Asturies", asina que podéis imaxinar lo muncho que me prestó sentir aquello de "música del país d'Asturies" na presentación.