Xurde Blanco: “La Llei de Llingües aragonesa ye mui superior a l’asturiana”

El lletráu del Serviciu Xurídicu del Principáu y secretariu de Xuristes pol Asturianu, compara la Llei aragonesa cola Llei d’usu, afitando que si bien tienen semeyances, “coinciden en negar dos drechos llingüísticos básicos”, la llei aragonesa, aprobada'l día 17 d'avientu, ye mui superior a l’asturiana.

El Plenu de les Cortes de Aragón aprobó, col votu en contra del PP y del Partido Aragonés (PAR), la proposición de Llei de Llingües Propies de la Comunidá Autónoma, presentada pol PSOE, y negociada con Chunta Aragonesista (CHA) y con IU.
 
Pa Xurde Blanco, el catálogu estrictu de drechos llingüísticos de la ciudadanía aragonesa ye más abondosu que l'asturianu, yá que l’emplegu del catalán y l’aragonés énte y pelos muérganos alministrativos ye más detalláu y favoratible.
 
Amás, regúlense les obligaciones de los medios de comunicación pa coles llingües falaes n’Aragón, “cosa que nin se fai na norma asturiana, nin se práutica nos medios públicos y menos nos privaos”. Según el xurista, la norma aragonesa recueye de trataos internacionales obligaciones alministratives “dafechamente ignoraes na normativa y práutica asturiana”. 
  
Tamién se da rangu y competencies, “perfechamente definíes per llei”, a les instituciones llingüístiques, “mientres n’Asturies regúlense con normes de mínimu rangu, davezu resoluciones, feches de mala manera y pa salir del pasu”, esclaria.
 
Mientres que nel enseñu, magar voluntariu, ta bien afitáu na Llei aragonesa, que garantiza l’usu curricular en toles estayes educatives, nos estudios superiores y universitarios (mesmamente cola incorporación a la universidá de les especialidaes de Filoloxía catalana y aragonesa) y na educación d’adultos, garantizándose la formación del profesoráu. “Nada d’esto ta braeramente endrechao n’Asturies”, desplica Blanco.
 
Según el xurista, les dos realidaes llingüístiques son bien estremaes; “demientres Aragón namás tien una llingua propia asitiada nunos pocos valles pirenaicos y falada per un porcentax mui pequeñu de población, arriendes d’una fastera, tamién minoritaria, na que se fala catalán, Asturies cunta con dos llingües propies, l’asturianu y l'eonaviegu, qu’abarquen la totalidá de la comunidá autónoma y son falaes per un porcentax altu, más d’un terciu nos cálculos más baxos, de la población”.
 
No que si coinciden les dos lleis, según el lletráu, ye qu’en nenguna se reconocen dos drechos llingüísticos fundamentales; el de la cooficialidá y el de la enseñanza obligatoria, “reconocíu pa toles demás llingües españoles, arriendes d’en la Carta de les Llingües Rexonales o Minoritaries del Conseyu d’Europa, acordies col so Instrumentu de Ratificación robláu por España”, esclaria.
 
El portavoz de la Chunta Aragonesista (CHA), Chesús Bernal, comentó qu'esta nun ye la Llei de CHA, que ta pola oficialidá, pero podía torgar l'aprobación de la Llei o facer por meyorala y "que se reconozca la pluralidá lingüística de Aragón".
 
El PP pel so llau negó que l'aragonés y el catalán sían "propies, orixinales ya históriques d'Aragón" y el PAR votó a la escontra porque la llei "fractura la sociedá". 
 
Les Cortes d’Aragón aprueben la Llei de Llingües colos votos del PSOE y CHA (Asturies.com 18-12-2009)
 
Llei 1/98, del 23 de mayu, d'usu y promoción del bable/asturianu
Llei 10/2009, del 22 d'avientu, d'usu, proteción y promoción de les llingües propies d'Aragón