"Los discursos nel triple centenariu son españolistes, lliberales, y los socialistes nun son quien a romper con ellos", señala Fernández Mier (3/3)

L'especial pol Día d'Asturies nel que recuperamos les intervenciones del alderique 'La idea d’Asturies: pasáu, presente y futuru' qu’entamó en xunu Grana y la Sociedá Cultural Xixonesa llega a la so entrega final. Les pallabres de David Guardado, José Luis Carmona y Margarita Fernández Mier céntrense yá nel sieglu XX y l'actualidá, falando sobre l'asturianismu o'l congresu pol triple centenariu de Cuadonga.

El corsé que lo condiciona too

“Una de les coses desconocíes ye que cuando s’aprueba l’Estatutu catalán la diputación asturiana nel 1931 monta una comisión nel que’l Partíu Socialista, que nesi momentu ta mui influyíu pol tol discursu noventayochista de Menéndez Pidal, diz tien qu’haber autonomíes pero sólo nos sitios onde realmente hai una demanda y condiciones históriques. Y la FSA lidera un procesu autonómicu dende la diputación”, siguió l’autor, qu’añadió que “una de les coses del llibru un poco distinta, que pue dir contracorriente, ye que na Transición hai unos llugares comunes que son hexemónicos, qu’asumen el conxuntu de les fuerces polítiques: n’Asturies nun hai tradición autonomista y la izquierda como ye internacionalista opón l’internacionalismu al autonomismu. Y eso ye un corsé que condiciona too, y coindiciona al propiu asturianismu, que naz nesi momentu”.

Un asturianismu que “naz cola perceición de que lo que ta faciendo ye una cosa que nun tien tradición. Nesi sentíu, ye un movimientu radical ropturista porque supuestamente ta inventando una cosa y asume con arguyu”. “Yo creo, y ye lo que defendo nel llibru, que l’asturianismu de los años 70 ye parte de la tradición federalista y autonomista asturiana. Ye un esllabón más que, nesi momentu históricu, garra esi fondu. Y tien más méritu entovía porque lo faen ensin conocer; ensin conocer una tradición que taba borrada polos sectores que nesi momentu de la Transición nun-yos interesa qu’Asturies tire perhí, que ye’l momentu de la plurinacionalidá”.

Entós, Conceyu Bable “plantega qu’Asturies tien que formar parte d’esa España plurinacional”, mentes que los sectores que nun buscaben eso “resuciten el discursu hexemónicu”. Na parte final, d’entruges y intervenciones, Ramón d’Andrés, que formara parte d’esi coleutivu históricu del asturianismu, apuntara que naquel tiempu “teníamos la perceición d’esi rupturismu, pero ye verdá que cuando conoces la historia nun ye tan rupturista, pero nel aspeutu llingüísticu sí que ye rompedor. Esi aspuetu nun lo escolara naide nos sieglos precedentes”.

El discursu de Menéndez Pidal

“El nacionalismu y el rexonalismu ye un problema frente a esa visión del internacionalismu y trespasar les fronteres”, apuntaría a continuación Fernández Mier, a lo que Guardado apuntaría que “yo lo que digo ye qu’esi discursu hexemónicu, que ye rexeneracionista, noventayochista, y anque’l Partíu Comunista y el Partíu Socialista lu tengan, ye un discursu ye del lliberalismu y la Restauración; ye un discursu nacional-lliberal, desarrolláu nes trés primeres décades del sieglu que cuando llega la República, al traviés de la Institución Libre de Enseñanza, que ye una institución que se monta nel momentu de la Restauración; el Centro de Estudios Históricos de Menéndez Pidal… Too esi discursu nacional-lliberal penetra nel movimientu obreru” y lo que se vende como universalismu o internacionalismu “ye tamién nacionalismu, nacionalismu lliberal español”.

Nesi momentu, Fernández Mier pondría’l focu nel congresu sobre Cuadonga polos triple centenariu qu’entamó’l Gobiernu, de la FSA, en 2018 onde “los discursos siguíen siendo los mesmos”. “Son discursos españolistes, lliberales, y los socialistes nun son quien a romper con ellos”, añadió.

Carmona, mentes, apuntaría depués a “la teoría de les nacionalidaes y les rexones”, esto ye, “la diferenciación de territorios” por parte de la izquierda. Sicasí, apunta qu’hai llinies distintes, como’l socialismu asturianu qu’acabaría entrando nel Partido Socialista Popular (PSP) de Tierno Galván que plantega una cuestión autonomista na época de les primeres eleiciones y “pondría enriba de la mesa coses tan interesantes como un proyeutu d’Estatutu d’Autonomía p’Asturies”, o’l MCA.

“La cultura dende los años 30, la cultura dende principios del sieglu, taba monopolizada pol discursu rexeneracionista y noventayochista d’Unamuno, Menéndez Pidal y esta xente. Y eso yera absolutamente transversal y lo interesante ye ver les otres coses qu’hai; cuando te pones a mirar hai munches coses que polo menos son guapes de conocer”, señaló darréu Guardado, que se refirió a Menéndez Pidal como “la persona más importante de la cultura española del sieglu XX, que consigue col so trabayu una tresversalidá absoluta”.

Na semeya, Díaz Trancho, Carmona, Guardado y Fernández Mier.