“Perdimos venti años al nun desarrollar la Llei d’Usu; la situación sería agora diferente”, afirma Pérez Fernández

Los xuristes José Manuel Pérez Fernández, Leopoldo Tolivar y Nicolás Bartolomé participaron ayeri nun alderique entamáu pola Conseyería d’Educación y Cultura al cumplise dos décades de la Llei d’Usu. “Perdimos venti años al nun desarrollala; la situación agora sería diferente”, afirmó’l lletráu del Tribunal Constitucional.

En declaraciones a Asturies.com, Pérez Fernández apuntó que la Llei d’Usu y Promoción del Bable/Asturianu “sirvió pa colocar al asturianu nel mapa de les llingües d’España. Abrió un camín que nun taba pensao, yá que les opciones yeren oficialidá o promoción”. Esta vía intermedia que sacó alantre la Xunta Xeneral por unanimidá, iniciativa del Partíu Asturianista (PAS) sofitada pol Gobiernu del PP de Sergio Marqués, sirvió d’inspiración a Aragón y ta contemplada, anque non desarrollada, pol Estatutu de Castilla y Lleón.

“Foi mui criticada nel so momentu y paecía que si l’apoyabes yeres contrariu a la oficialidá, pero lo cierto ye que perdimos venti años al nun desarrollala; la situación agora sería mui diferente”, continuó’l tamién profesor de Derechu Alministrativu de la Universidá d’Uviéu. Y ye que, pese a qu’en dalgunos aspeutos sí hebo avances, como en toponimia o n’Educación, “podía desarrollase más” nestos campos o n’otros como la función pública o la posibilidá de dirixise a l’Alministración

Asina cita la situación de les ordenances municipales, “la posibilidá que recueye la Llei d’Usu” pa los ayuntamientos, impugnaes agora dende la Delegación del Gobiernu estatal n’Asturies y el propiu PP, qu’afiten que l’asturianu ye llingua tradicional o propia de los conceyos “pero que nun ye oficialidá”. O l’aspeutu que tamién establez la llei que da méritos al conocimientu del idioma nel accesu a la función pública.

“La Llei diz siempre que ‘podrá’, polo qu’esti desarrollu acaba dependiendo siempre de la voluntá política”, recuerda Pérez Fernández, que considera que’l marcu afayadizu pal asturianu sería “la oficialidá”. Una oficialidá que tendría un modelu propiu, a l’asturiana, “axustáu a la realidá sociollingüística d’Asturies”.

Momentu d’avanzar

Tolivar y Bartolomé tamién defendieron ayeri nel Salón de Té del uvieín Teatru Campoamor nel alderique ’20 años de la Llei d’Usu y Promoción del Asturianu’ la conveniencia d’avanzar hacia la oficialidá y coincidieron nel pocu desarrollu d’una norma malpenes desarrollada. El primeru, caderalgu de Derechu Alministrativu de la Universidá d’Uviéu, valoró que se pudiera aprobar dicha llei, que calificó de “valiente”, por unanimidá naquel tiempu complicáu na Xunta Xeneral, y recordó que la declaración d’oficialidá nun ye por sí mesma la solución, sinón la aplicación real de la normativa.

Mentes, l’abogáu apuntó que “la espeutativa fundamental que tien l’asturianu agora mesmo ye equiparase a otres realidaes llingüístiques”, siguiendo los informes de los espertos del Conseyu d’Europa, y “la oficialidá ye’l marcu xurídicu que tenemos n’España”. Por eso, considera que “ye’l momentu de plantegase un avance” a partir d’una “base mui importante que yá tenemos”, en referencia a la Llei d’Usu y la Carta Europea de les Llingües Minoritaries o Rexonales.

Na semeya, Bartolomé, Tolivar, Pérez Fernández y Vicente Hoyos, secretariu xeneral téunicu de la conseyería, que fixo de moderador.