Xulio Viejo denuncia la situación del asturianu nuna importante revista de sociollingüística

La prestixosa revista internacional International Journal of The Sociology of Language que dirixe'l profesor Joshua Fishmann enxerta nel so últimu númberu acabante d'asoleyar un artículu del profesor de la Universidá d'Uviéu Xulio Viejo nel que baxo'l títulu "Asturianu: resurdimientu y fallecimientu inminente d'una llingua minorizada na península ibérica" l'autor afonda na situación d'estrema debilidá del asturianu y nes causes, sobremanera de calter políticu, qu'influyen nel estatus actual de la llingua asturiana. L'autor esplicó a Asturies.com que la idea de facer l'artículu vieno del casu de la escuela de Villaviciosa onde los mayestros obligaben a los rapacinos a pagar multes en casu de que se-yos escapare dalguna palabra n'asturianu cuando taben en clas. De la denuncia d'esi casu concretu Viejo pasó a facer un artículu más xeneralista col qu'intentar llamar l'atención a un públicu d'espertos estranxeros sobre les situaciones "absurdes" a les que s'enfrenta l'asturianu na so esistencia cotidiana

Tres d'una introducción curtia esplicando la historia y evolución social del idioma asturianu dende la edá media hasta'l sieglu XX y acutando'l so ámbitu d'espardimientu, l'autor afonda
na evolución sociollingüística dende la llegada de la democracia hasta'l presente más inmediatu, rellacionando la evolución política y económica d'Asturies coles actitúes hacia la llingua de les clases dirixentes. Partiendo de los datos de les encuestes sociollingüístiques de Llera Ramo y de les conclusiones del sociólogu Pablo San Martín, xunta un bon estoyu de declaraciones en prensa de los políticos asturianos, Viejo ataca directamente a la incapacidá intelectual de la clas política asturiana pa esplicar que l'asturianu, anque tenga una teórica protección llegal y tea presente nes declaraciones de los políticos, nun disfrute d'una normalización como la que disfruten otres llingües minorizaes anguaño.


Nun analís achaplador, Viejo declara que la clas dominante nueva que llegó cola democracia heredó vicios del franquismu nel que se crió, sobremanera nel so modelu de nacionalismu español. Asina, según l'estudiu de Xulio Viejo la nueva clas política foi víctima d'un "provincianismu patolóxicu" creándose un "modelu sociocultural domináu pola obsesión d'esa élite con tener una presencia verdadera fuera del contestu asturianu ensin importá-yos la orixinalidá de les sos opiniones o la coherencia del so discursu". Viejo carga la culpa de les consecuencies de la herencia d'esti modelu franquista sobremanera na izquierda, grupu que vien exerciendo'l poder en casi toles llexislatures de l'autonomía, declarando que "El componente intelectual d'esta izquierda social nueva ye yá de mano llimitáu , pero tamién vien condicionáu n'última instancia por cuayar nel marcu d'un ambiente provincial que'l sistema de Franco afalaba, y pola obsesión acritica col mundu ideal de la "esquierda divina" europea, y non con reflexones clares, coherentes, y contrastaes cola realidá social más inmediata".

Asina, según l'artículu de Xulio Viejo esta "Gauche divine" autóctona, que foi crítica durante la dictadura de Franco, acabó por enxertase en dellos aspectos de la so inercia sociolóxica, incluyendo l'actitú hacia la llingua. Pa estos grupos, una feble defensa del asturianu cuadra col so ideal estéticu progresista, pero'l discursu verdaderu de promoción de la llingua nun forma parte del ideal social qu'asumen".

Dempués d'esta parte, l'artículu de Xulio Viejo analiza nun capítulu final la situación del asturianu nel sistema educativu, faciendo un recorríu polos agravios al idioma en tolos niveles educativos dende la primaria hasta la universidá, a la que se-y dedica un desarrollu pormenorizáu faciendo un resume de la implantación del asturianu na institución cimera del sistema educativu con especial atención a sorrayar los pilancos que nel so día punxere Emilio Alarcos y el so grupu d'influyencia y llamando l'atención sobre la naturaleza non científica qu'acabó garrando'l debate sobre la presencia del asturianu na Universidá, que xeneró episodios como'l del manifiestu e los "autoproclamaos Sensatos y Pensantes" que venceyaben l'asturianismu universitariu con tendencies "abertzales". El drama por entregues de la creación de la especialidá de Filoloxía Asturiana, que llega hasta les actuales polémiques pola refuga del Conseyu d'Universidaes a la instauración de la especialidá ocupa'l final del artículu, que concluye con un lapidariu "Too ello, illegalidá y l'abusu, la eliminación de la enseñanza del asturianu de la universidá y, a llargu plazu, de tol sistema educativu, paez que se confirmen. Y ello asocede nun estáu democráticu que se reconoz internacionalmente como un modelu na defensa de les llingües minorizaes". Sicasí, el profesor Xulio Viejo abre un güecu a la esperanza cola llegada del gobiernu de coalición a Asturies, qu'entiende qu'ha de torgar dellos de los aspectos que denuncia l'artículu

Pue descargase equí l'artículu de Xulio Viejo (en formatu PDF) y visitar la web de la revista