"En diez años, el nivel de castellanización de los neños ye allucinante", avisa Esther Fonseca

Esther Fonseca y Xose María García 'Llábana' falaron el miércoles nel xixonés Centru Municipal Integráu d'El Llano de les sos esperiencies dando clase d'asturianu dientro del ciclu 'Alcuentros con...'. La maestra alertó sobre'l procesu de sustitución llingüística que se ta viviendo nos años últimos, con una castellanización alta.

Esta charra, entamada pola Oficina de Normalización Llingüística de Xixón y moderada pola so responsable, María Xosé López, contó cola presencia de dos xeneraciones de mayestos que representaben estos más de 30 años d'escolarización n'asturianu. Fonseca faló d'últimos años y García, profesor yá xubiláu, recordó los primeros años nes escueles del nuesu idioma.

'Nun se si llegaremos a tiempu a parar el procesu de sustitución llingüística del asturianu pol castellanu, pero espero que sí', indicó Fonseca. Amás recordó que la presencia de la llingua asturiana nes aules nun ye facil; pasaron más de 30 años d'escolarización n'asturianu y entá sigue habiendo torgues y prexuicios en centros que dificulten l'espoxigue d'esta asignatura. Otru de los problemes que continúa ensín solucionase ye que sigue ensín esistir la especialidá d'asturianu y el profesoráu nun tien estabilidá nel centru, lo que ye otra torga más pal proyectu educativu n'asturianu.

Pela so parte, García, que foi un de los mayestros pioneros n'entamar col asturianu nes aules nel añu 1984, recordó que llegaron a esi añu con poca formación y un material didáuticu mínimu. Estes torgues pudieron superales con cooperación entre los mayestros y militancia pa poder meyorar cursu a cursu la presencia del asturianu na educación en tolos niveles. Una militancia qu'entá sigue güei, como apuntó Fonseca, yá que amás de docentes tienen que ser militantes porque munches vegaes atópense cola necesidá de quitar prexuicios y defender al nuesu idioma y la so escolarización frente al rechazu y desinformaciones que difunden dalgunos miembros de la comunidá escolar.

L'Evaristo Valle, el primeru

En Xixón, foi'l colexu Evaristo Valle l'escoyíu nel 1984 pa qu'entamase el plan pilotu de clases d'asturianu. Y foi daqué especial, como contó García, yá que si nos demás centros del plan pilotu yeren ellos los que lo solicitaron, nesti casu foi dende la conseyería la que propunxo esti centru, siendo la comunidá escolar non mui favoratible. Como consecuencia d'ello, el porcentaxe d'alumnos d'asturianu nesti centru yera del 33 por cientu, cuando nel restu yera del 70 o 80 por cientu. Col pasu de los años y gracies al enfotu de los profesores llograron que, al final de la esperiencia pilotu, les cifres llegasen al 81 por cientu. Inclusive, llegó a haber clases d'asturiau p'adultos nel centru.

Como datu significativu, na evaluación final d'esti plan pilotu fecha dende la Conseyería d'Educación, pudieron comprobar que los neños que daben asturianu teníen un nivel asemeyáu al restu nes otres materies, pero qu'esta asignatura influyía positivamente na valoración d'otros aspectos indicativos de la identidá sociocultural d'un pueblu, asina como que taben más esmolecios pola cultura, el mediu ambiente y los temes sociales del país.

García tamién quixo dexar claro que la falta de voluntá política y d'oficialidá fáenos llevar munchos años de retrasu na normalización del asturianu comparao con otres comunidaes autónomes. Pasaos más de 30 años, pese a los avances na escolarización y tratamientu nes aules del idioma, sigue habiendo munches 'asignatures pendientes'.