El Conseyu d'Europa alvierte sobre la situación del asturianu y pide implicación a les instituciones

La Xunta esixe que s'apliquen les recomendaciones- El Conseyu pide midíes decidíes y datos actualizaos sobre falantes y critica los retayos presupuestarios

El Conseyu d'Europa ta acabante dar conocer el cuartu Informe sobre'l cumplimentu de la Carta Europea de les Llingües n'España, Estáu que ratificó esti tratáu internacional nel 2001.

No que se refier a Asturies, l'informe -que vien avaláu pol Conseyu de Ministros del Conseyu d'Europa- afirma que l'asturianu tovía nun ye llingua oficial y pide enérxicamente a les autoridaes que tomen “midíes decidíes” p'apoyar tanto l'asturianu como'l gallego-asturianu.

Ente les midíes que cita pa les llingües que nun son oficiales, como ye'l casu del asturianu -tanto n'Asturies como en Llión, que nel informe llámase llionés- o del aragonés, el Conseyu d'Europa pide a les autoridaes estatales y autonómiques que reconozcan esti marcu llegal pa estos idiomes.

En comparanza col informe anterior, publicáu nel 2012, el Comité d'Espertos señala que la situación foi a peor en munches estayes.

Asina, les autoridaes europees observen con preocupación la mengua de los recursos de la Dirección Xeneral de Política Llingüística. Esti presupuestu -que pasó de más de 3.000.000 d'euros nel 2010 a los 1.500.000 d'anguaño- según la Xunta Pola Defensa de la Llingua Asturiana, qu'emitió una nota de prensa comentando l'informe "vertebren la normalización del nuestru idioma y la mesma industria cultural que surde alredor del asturianu -y con ella, los puestos de trabayu, la cohesión social del país y la marca turística diferenciada que produz el sector-. Sicasí, les autoridaes castíguenlu con un 50% menos de los recursos".

Otra manera, los espertos europeos avisen sobre'l desdexamientu de funciones de l'Alministración no que tien que ver cola presencia del nuestru idioma nos medios de comunicación, recordando los recortes nesta llinia d'ayudes.

La Carta Europea de les Llingües recomienda que cada comunidá llingüística tenga, a lo menos, una radio y una televisión 100% na so llingua. Sicasí, TPA namás emite un 4% de la so programación n'asturianu, mentes que nel casu de la radio namás hai una presencia anecdótica d'unos pocos minutos al día, dalgo que según la Xunta "choca cola presencia histórica del nuestru idioma nesti mediu al traviés de radios llibres y comunitaries, y colo que marca la Llei d'Usu, l'Estatutu d'Autonomía o la mesma Carta Europea de les Llingües".

El Comité d'Espertos tamién solicita a les autoridaes que realicen un estudiu sociollingüísticu del país, porque los datos de falantes d'asturianu son del 2001 “y ye mui necesaria una investigación nueva y actualizada”. Del mesmu mou, afirmen tener datos qu'indiquen un amenorgamientu nel usu del gallego-asturianu, anque les autoridaes asturianes nun facilitaron datos nuevos nesi sen.

Los especialistes europeos soliciten que pal futuru, el Gobiernu d'Asturies unvie datos contrastaos por nuevos trabayos nos que s'estreme claramente los datos d'asturianu y de gallegu-asturianu y piden a les autoridae competentes datos sobre el lleonés en Castiella y Lleón.

No que se refier a la enseñanza, recuerden que los problemes que tien el nuestru idioma dientro del sistema educativu siguen añu tres añu, sobre manera nes escueles privaes “ensin que'l Gobiernu asturianu tome midíes”.

Amás, falen de la situación de discriminación de los/les maestros/es d'asturianu futuros, “que tán obligaos a tener un añu adicional de formación”.

No que se refier a les alministraciones locales, los espertos europeos soliciten a les autoridaes una regulación específica de los Servicios de Normalización Municipales y, “a pesar de que no últimos años hubo pocos avances”, l'aplicación de la toponimia oficializada, “porque la mayoría de Conceyos sigue mostrando les formes castellanes antigües nes webs, eventos públicos y publicaciones”.

La Xunta pide que s'apliquen les recomendaciones del Conseyu

Dende la Xunta pola Defensa de la Llingua Asturianu esíxese a les autoridaes asturianes "qu'apliquen los mandaos d'esti cuartu informe pa, asina, cumplir con una demanda histórica dientro de la sociedá asturiana".

Según la Xunta "los mandaos del Conseyu d'Europa -qu'informe tres informe son más alarmantes- nun reflexen más que lo que'l movimientu de reivindicación llingüística vien diciendo dende hai cuatro décades: que la oficialidá ye l'únicu marcu llegal con garantíes p'asegurar el futuru del nuestru idioma y que yá valió de declaraciones d'intenciones, porque l'asturianu necesita fechos y acciones concretes".