De va poques selmanes, un conocíu periódicu uvieín entamó a publicar en fascículos el Diccionario general de la lengua asturiana, del que ye autor el profesor y académicu Xosé Lluis García Arias. Depués d'apaecer va menos de dos años l'esperáu Diccionariu de la llingua asturiana, de l'Academia, muncha xente empezó a entrugase en qué consistía esti nuevu diccionariu y qué lu estremaba d'aquél. De xuru que la primer incertidume yá desapaeció, pues al ver los primeros fascículos apréciense claramente les diferencies.

Vamos veles. El Diccionariu de l'Academia tien les característiques qu'esbillamos darréu. Ye xeneral, porque nun se restrinxe a una estaya particular del léxicu, sinón que da entrada a toa mena de palabres referíes a los variaos aspectos de la realidá y de les actividaes humanes; tamién lo ye porque nun se refier a una zona particular del asturianu, sinón a tol territoriu llingüísticu. Ye normativu, porque, al mesmu tiempu que recueye y espón el léxicu, establez normes sobre ello: cómo s'escriben correctamente les palabres, cuálos son los significaos y acepciones correctes, etc. Ye estándar, porque amuesa'l léxicu del idioma al traviés d'una variedá unificada o estándar. Ye académicu, porque lu ellabora una Academia y revístelu de la so autoridá filolóxica y normativa. Y ye unillingüe, porque les entraes y les definiciones faénse toes na mesma llingua (l'asturianu), sin valise d'otru idioma.

Pel so llau, el Diccionario de García Arias comparte estes característiques: ye tamién xeneral, porque abarca toles estayes del léxicu y refierse a toles zones del asturianu; ye tamién normativu, porque reproduz les palabres axustándoles al patrón ortográficu normativu. Pero tien estes diferencies: ye dialectolóxicu (non estándar), porque recueye les variantes dialectales, y de fechu ye esi l'oxetivu esencial. Ye estra-académicu, porque nun ye obra de l'Academia nin ta ente los sos documentos oficiales, anque, obviamente, ta na so mesma llinia. Y ye billingüe, usando'l castellanu como idioma principal (introducción, esplicaciones, etc.) y l'asturianu como oxetu de descripción (entraes, espresiones, etc.).

El trazu más definitoriu, entós, ye que'l diccionariu de García Arias ye dialectolóxicu. O sía, ye un diccionariu de les variantes del asturianu o de "los bables", como-y presta dicir tovía a dalgún, qu'informa non tanto de qué significa "güeyu", sinón de cómo se diz "güeyu" nes distintes zones del asturianu: "güeyu, güiyu, güechu, güeyyu", etc. Quiciabes técnicamente-y fuera más xustu'l títulu de Diccionario dialectológico de la lengua asturiana. Básase na documentación del xigantescu bancu de datos del profesor García Arias, onde ta fichao tol léxicu publicao nos sieglos modernos. Ye, grosso modo, el mesmu bancu de datos que valió de base informativa pal Diccionariu de l'Academia, y el mesmu col que García Arias ta iguando'l futuru diccionariu etimolóxicu del asturianu, otra obra monumental na filoloxía asturiana.

¿Esistíen diccionarios dialectolóxicos enantes d'esti? Sí. Per un llau, yá esistíen abondos vocabularios de zones concretes d'Asturies. Agora bien, el verdaderu precedente, por ser tamién xeneral, ye'l de Jesús Neira & Rosario Piñeiro, tituláu Diccionario de los bables de Asturias (1989). De calter non-normativu, documentábase nes monografíes dialectolóxiques feches dende los años 40 a los 80, y cumplió (y cumple) una bona función como obra de consulta rápida. Pero tenía delles característiques fadies: el títulu ye ideolóxicamente tendenciosu; y el sistema de presentación y busca de les palabres ye innecesariamente complicáu, basáu nel rixu de los autores d'amosar l'asturianu como un fenómenu dialectal dientro del castellanu. Sin ser en realidá incompatibles, el de García Arias supera claramente al so predecesor: en bayura de datos, en presentación y n'armazón metodolóxicu.

Per otru llau, que'l meyor diccionariu de "los bables" lu faiga un partidariu de la normalización, nun dexa de ser felizmente irónico. Por supuestu, esi fechu refuerza l'argumentación de tolos asturianistes, pues afita lo que siempre se dixo, a saber: que normalizar l'asturianu implica alitar les variantes, y que la preocupación poles variantes del "bable" nun ye sincera si nun s'apoyen midíes de normalización que garanticen el futuru del conxuntu enteru.