Va poder consultase 'on line' la transición llingüística d’Eo-Navia

El proyectu Etlen (Estudiu de la Transición Llingüística na zona Eo-Navia) va permitir nun plazu mediu, a cualquier usuariu d'internet, ellaborar mapes nos que consultar les fronteres y la transición llingüística del occidente d'Asturies.

Podrá comprobase asina en qué zones se fala mayor porcentaxe de gallegu portugués, d'astur-lleonés, o de la variante mesma eo-naviega.
  
La iniciativa, tovía en fase inicial, presentóla recientemente'l profesor Ramón d'Andrés, mientres el congresu 'Ciencia, lligua y sociedá'. El llingüista asturianu ye'l coordinador d'un equipu d'espertos filólogos y informáticos que desarrolló'l programa Carto Dial (Cartografía Dialéctica), un novedosu sistema que permite ellaborar al momentu mapes dialectográficos y horiométricos de la zona del occidente asturianu.
  
Son éstos segundos, los horiométricos (horiometría ye un neoloxismu acuñáu pol mesmu equipu Etlen), los que representen la principal novedá d'esti proyectu.
  
En base a la información llingüística introducida nel programa (recabada n'encuestes a falantes de la zona), el programa ellabora mapes que clasifiquen el territoriu, según el mayor o menor porcentaxe d'usu de traces llingüístiques occidentales (más cercanes al gallegu), orientales (más cercanes al asturianu), propies de la zona, o non pertinentes. A caún d'estes cuatro categoríes asígnase-y un color: azul (más occidental; gallegu-portugués), coloráu (más oriental - asturlleonés), mariellu (eo-naviegu) o verde (non pertinente pal estudiu).
  
El programa ellabora dos tipos de mapes horiométricos, unos a base de tartes de porcentaxes, y otros que diferencien el territoriu en  polígonos (ún por cada puntu d'encuesta). Asina, na so fase preeliminar, cuando tovía namás s'introducieron nel programa un porcentaxe mínimu de los datos recabaos, yá s'aprecia una predominancia de los tonos azules (más occidentales), que va variando hasta'l coloráu na franxa más oriental del territoriu estudiáu (al altor de conceyos como Valdés o Tinéu).
  
D'Andrés calcó tamién na existencia d'un núcleu o moxicu na zona centru costera, ente'l Navia y l'Eo, onde yá s'aprecia un porcentaxe importante, anque minoritariu, de mariellu (variante eo-naviega).
  
Asina, señala que tovía cola escasa información cola que se cuenta, "los mapes horiométricos yá permiten percibir claramente l'enclín de la transición llingüística gradual".
 
Nin gallegu nin asturianu 
Nesti puntu, el profesor esclara qu'en nengún momentu l'estudiu utiliza la terminoloxía de gallegu o asturianu, y simplemente se refier a más o menos oriental o occidental. Matiza los sos motivos: "trátase d'un estudiu sin interferencies ideolóxiques de nengún tipu, y basáu puramente en datos llingüísticos, porque nun podemos tar suxetos a nengún asuntu de tipu identitariu".
  
La so esplicación refierse a les habituales polémiques político-llingüístiques que surden nel occidente d'Asturies, y que, probablemente, según la previsión del equipu Etlen, van avivar algunos de los mapes horiométricos resultáu d'esti estudiu.

Dialectografía y dialectometría
Etlen va permitir tamién realizar otros tipos de mapes. Los dialectográficos son los yá conocíos atles llingüísticos, ellaboraos en base a fenómenos llingüísticos concretos. Por exemplu, va mostrar en qué zones del occidente d'Asturies utiliza'l términu 'terra' o 'porta', y en cuálos 'tierra' o 'puerta'.
  
Los dialectométricos, tamién construyíos a base de polígonos, permiten establecer, con gradaciones de colores la mayor o menor semeyanza o diferencia ente les traces dialectales d'una zona pa col restu. Nesti casu, el programa utilizáu nun ye Carto Dial, sinón el VDM (Visual Dialectometry), ellaboráu pol equipu d'investigación del profesor Hans Goebl (Universidá de Salzburgo).
  
La información llogróse mientres cuatro años d'encuestes (2000-2004) en 40 puntos del occidente d'Asturies. Cada cuestionariu incluyía preguntes sobre 532 fenómenos llingüísticos. D'Andrés prevé qu'hasta dientro d'un añu'l programa nun va tener incluyíos la totalidá de los datos recabaos. La intención del equipu Etlen ye que'l programa tea disponible n'Internet, abiertu a cualquier usuariu, cuando se complete esti llabor.