L'asturianu gana en consensu pero pierde en falantes

El caderalgu de socioloxía de la Universidá del País Vascu, Francisco Llera Ramo presentó esta mañana un primer avance de los datos correspondientes al trabayu de campu de la esperadísima II Encuesta Sociollingüística d'Asturies. Na rueda de prensa que dio esta mañana, Llera Ramo tuvo acompañáu pola presidenta de l'Academia de la Llingua Asturiana, Ana María Cano, en cuantes qu'esta institución foi la qu'encargó que se fixere la encuesta y ye quien financió'l trabayu de campu acabante presentar.La encuesta, fecha pol equipu del Euskobarómetro, parte d'un trabayu de campu con más de 1300 cuestionarios personales a individuos de más de 16 años dédá, repartíos de manera que foren representativos de tolos ámbetos xeográficos d'Asturies, espeya en xeneral una realidá asemeyada a la de l'antigua encuesta del 1991, anque con una importante evolución al favor de la normalización nel llau positivu pero con una mengua de la comunidá de falantes nel llau negativu. Llera Ramo destacó qu'esta encuesta descubre la esistencia d'un consensu creciente al favor de la normalización en toles estayes de la sociedá de la llingua y tamién la identificación de los asturianos y asturianes col idioma. Ente otros datos, la Encuesta revela una unanimidá cásique total
en que l'asturianu ye l'idioma d'Asturies, consensu que se repite al pidir un tratu institucional equivalente al que tienen otres llingües d'España. Otramiente, el consensu llingüísticu avanza pasu ente pasu na población,meyorándose un poco los datos de l'anterior encuesta: un 80% de los encuestaos rechacen yá el mitu de qu'espresase n'asturianu ye "falar mal" y el 70% considera que l'asturianu ye una llingua. Entovía más, pa un 66% los términos "bable" y "asturianu" definen una mesma cosa. Lo que yá ye más malo de desaniciar ye'l mitu de "los bables" como demuestra qu'un 47% (menos de la metada) crea na esistencia de distintes fales asturianes.La encuesta analiza nun segundu bloque los frutos de la evolución del procesu normalizador.Ún de cada tres asturianos de más de 16 años deprendió personalmente o tien en casa a daquién que deprendió asturianu na escuela, y rexístrase en xeneral un gran avance nel porcentaxe de falantes alfabetizaos, amás del de falantes potenciales y de persones capaces d'entendelo si-yos falen n'asturianu.Sicasí, la encuesta reconoz un puntu negativu pergrave como ye'l retrocesu xabaz del asturianu como llingua vehicular. El relevu xeneracional dexa al asturianu con un 20% del total de persones encuestaes que lo tuvieren de llingua matern menos que na encuesta del 91, y la comunidá qu'emplega l'asturianu como idioma preferente de comunicación tamién mengua espectacularmente. Llera Ramo esclarió que la emigración qu'afecta a la mocedá asturiano inflúi sobremanera nesti taragañu a la comunidá de falantes peles sos estayes más moces, un fechu agraváu porque la emigración afecta sobremanera a les clases menos pudientes, que,pa más aquello, son les que más asturiano falen.Nel separtáu sobre actitúes y demandes llingüístiques, les persones entrevistaes apuesten mayoritariamente por un futuru billingüe, anque la opinión al favor d'un monollingüismu castellanu espoxigó bastante de diez años p'acá. Dos de cada tres asturianos queríen que los sos fíos deprendieren asturianu na escuela, y hai un apueste xeneralizáu por una mayor presencia del asturianu nos medios de comunicación. Nesti sentíu, un 50% de los participantes na encuesta estimó que l'asturianu tenía una presencia insuficiente nestos medios, sobremanera en radio y televisión. Al valorar el llabor institucional en pro de l'asturianu, la crítica ye más fuerte que nel 91. Llama l'atención qu'un 57% d'encuestaos considere que les instituciones faen mui poco o que nun faen res pola conservación y promoción del asturianu. A la hora de proponer midíes de normalización, dos de cada tres ciudadanos d'Asturies apostaríen por un asturianu normalizáu, pero respetando les particularidaes de cada llugar y fuxendo siempre d'artificialismos que xeneren una resquiebra ente l'asturianu faláu y el normalizáu. El 88% tan al favor de la presencia del asturianu na escuela, y a la metada de los encuestaos prestaría-yos que fore llingua vehicular lo menos en parte del procesu educativu.Yá pa rematar, l'avance presentáu esta mañana conclúi que se repite'l datu del 91: 6 de cada diez asturianos tan al favor de que se-y dea la oficialidá al asturianu