Faustino Zapico sorrayó'l papel de los historiadores del XIX nel procesu español de nacionalización

Les xornaes "llingua, clase y sociedá" vivieron ayeri la so segunda xornada, na que'l profesor d'historia Francisco Erice abordó'l tema de "llingua y sociedá nos clásicos marxistes: les sos aportaciones a la lluz de la sociollingüística actual". Nuna tarde protagonizada por elli y pol tamién historiador Faustino Zapico, l'autor de "La Burguesía industrial asturiana" reconoció que'l marxismu nun contribuyó especialmente a la teorización sobre'l llinguaxe, a lo menos no que se refier a los clásicos del pensamientu materialista, señalando que "nun hai reflexón llingüística na obra de Marx y Engels de forma pormenorizada porque nel tiempu en que desarrollaron el so pensamientu la llingüística nun yera una disciplina avanzada al tar nun estadiu mui poco desarrolláu y amás nun-yos abultaba que fuere fundamental como tema políticu".

Nun repasu a los clásicos del marxismu, Francisco Erice analizo les idees que sobre llingüística, rellaciones ente clase social y llingua y llingua y poder realizaron Marx y Engels, asina como dellos pensadores marxistes nel periodu del la II internacional, onde la llamada cuestión nacional garró un protagonismu especial. Nel repasu d'Erice Sebares apaecieron les teorizaciones sobre estes idees de Rosa Luxemburgo, Karl Kautsky, Connolly, la escuela austromarxista y los bolchequeviques, pero Erice detúvose en dos figures del marxismu que tamién relfexonaron en mayor o menor midida sobre'l fechu llingüísticu. D'una parte Stalin, que participó nes polémiques ente les distintes escueles filolóxiques soviétiques y d'otra l'italianu Gramsci, qu'analizó les implicaciones metallingüístiques del propiu llinguaxe. Erice afirmo qu'anque "el marxismu tien llagunes en cuantes a la reflexón sobre'l llinguaxe y tamién no referente a la cuestión nacional, delles reflexones de los clásicos marxistes tienen cierta vixencia n'actualidá". Una actualidá que quixo tocar el ponente al recordar la vinculación ente llingua y identidá cuando afirmó que "tolos procesos d'oficialización de les llingües, tanto de les estatales como les minoritaries, tienen una dimensión política y promueven un proyectu identitariu".

El piesllu a esti segundu día del seminariu echólu l'historiador Faustino Zapico, que faló de "la concrección n'Asturies del estáu lliberal español y les sos alternatives (1808-1898)". Zapico dio un repasu a la forma na que cuayó n'Asturies l'estáu nacional decimonónicu por parte del lliberalismu y les alternatives qu'a esi modelu surdieron dende la mesma Asturies, que Zapico resumió na corriente del republicanismu federal y la del carlismu. Unes alternatives qu'anque discrepaben na forma, nun lo facíen nel fondu "porque enxamás punxeron en cuestión l'estáu-nación como tal". Na so descripción de los mecanismos emplegaos poles élites polítiques lliberales pa dir conformando l'estáu nacional español a partir de la constitución de 1812, Zapico faló del procesu de creación de símbolos nacionales como la bandera o l'himnu y sobremanera d'unos mecanismos nacionalizadores tales como l'exércitu o la escuela, alvirtiendo que "dambos tuvieron series deficiencies nesa llabor". Mas eficaz nesi llabor uniformizador foi según Zapico la creación d'una historiografía nacionalista española, "qu'aneció na idea d'Asturies como orixe d'España no que se denomina covadonguismu". Asinamesmo esaminó delles propuestes y discursos tanto del autonomismu premodernu representáu pol carlismu como'l "modernu representáu pol republicanismu federal". Nesti sentíu rescampló la mención que fexo a una propuesta d'autonomía p'Asturies ellaborada en 1897 pol partíu republicanu federal y na que s'incluyía "la plena soberanía fiscal" al empar que llamó l'atención sobre la "desconexón que se dio ente l'asturianismu cultural de la época coles corrientes autonomistes, tanto les federales republicanes como les fueristes del carlismu".