Llingües de película

Una llingua artística ye un idioma ficticiu ñació como actividá creativa d’un autor. Ye dicir, nun ye una llingua creada pa sirvir como idioma auxiliar (l’esperantu) o pa esparcer dalguna rama del conocimientu humanu, son idiomes concebíos pa emplegase en llibros, películes, televisión, comics o vidioxuegos. Les llingües artístiques más espardíes son, ensin dulda, el garapiellu de llingües de la Tierra Media y l'idioma klingon de Star Trek, dando llugar a un ampliu mundu que va acullá de la ficción y llega a ún de los finxos de les llingües; sirvir de ferramienta identitaria y d’integración grupal. Ente estos idiomes, ta garrando un gran puxu nos últimos tiempos la llingua de los Na’vi, llingua creada pa la película “Avatar”.

El direutor de la película, James Cameron, pidió-y a Paul Frommer, llingüística de la Universidá de Carolina del Sur, un idioma pa los Na’vi, los azulaos habitantes del ficticiu planeta de Pandora. El profesor pasóse cuatro años trabayando nesi idioma a partir d’unes indicaciones del propiu Cameron, un conxuntu de pallabres, la mayoría nomes de personaxes, sobre les qu’entamar a trabayar. Asina ñació una nueva llingua, un idioma que falen unos seres imaxinarios nun mundu inventáu, pero que s’espresen nuna llingua que yá ye real.

Frommer sigue trabayando na so llingua, tán desendolcando un vidioxuegu de la película y de xuru que van venir más películes sobre’l mundu creáu n’Avatar, cola que la llingua va siguir siendo necesaria. L'idioma de los Na’vi yá tien un garapiellu de siguidores que quieren convertise en neofalantes y da-y vida, amás d'un bon númberu de páxines web que ponen el máximu enfotu n’esparder la llingua de Pandora. La más importante “Learn Na’vi”, que cuenta con una guía sobre l’idioma, estayes sobre’l vocabulariu, gramática y fonética.
 
Otra de les llingües artístiques más conocíes ye’l klingon, idioma creáu por Marc Okrand, llingüista estaoxunidense que foi contratáu por Paramount Pictures pa crear l’idioma ya instruir a los actores de la saga Star Trek. La primer vez que s'escuchó esti idioma foi na primer película basada na serie orixinal, onde un actor secundariu improvisó l’idioma de los humanoides klingon, qu’hasta’l momentu s’espresaren siempre n’inglés.
 
La fascinación de los siguidores de la serie foi tal, qu’anguaño’l klingon cuenta con una gramática y un diccionariu, traducciones lliteraries (“Hamlet” o “Muncho ruíu y poques ablanes”) ya inclús Google tien una versión nesti idioma. En 2001, Okrand foi contratáu por Disney pa crear el llinguaxe de los atlantis na película “Atlantis, l’imperiu perdíu”.
 
La otra gran llingua artística ye’l qenya o élficu, creáu por J.R.R. Tolkien pal so imaxinariu épicu de la Tierra Media. Sicasí, nun foi l’únicu, Tolkien creó más de quince idiomes pal so mundu fantásticu, pero esti foi’l más espardíu. La llingua foi desendolcada a lo llargo de tola vida del autor, pero algamó’l so cumal cola redacción de “El señor de los aniellos”.
 
Estos son namás dalgunos exemplos de llingües construyíes artístiques. Habría munches más nel mundu lliterariu, como la neollingua, l’inglés simplificáu que nun permitía otres formes de pensamientu na novela “1984” de George Orwell, o'l liliputiense, l’idioma de los pequeños habitantes del mundu creáu pol irlandés Jonathan Swift.