El Senáu falará en toles llingües (menos n'asturianu)

El Plenu del Senáu aprobó estudiar una reforma del Reglamentu pa xeneralizar na Cámara l'usu de les llingües del Estáu, eso sí, que seyan oficiales nes sos Comunidaes.

El vascu, el catalán, el valencianu (dixebra l'idioma de Ramon Llul en dos) y el gallegu podrán usase na Cámara baxa. Namás s'opunxo la senadora d'UPN, María Caballero, y el PP, esti últimu alegando que'l castellán ye la llingua común a tolos senadores y que estos son, "preste o non", representantes del pueblu español y non de los sos territorios.
  
La iniciativa partió de 34 senadores de tolos grupos, nun siendo del PSOE y del PP, que quieren estender estes llingües más allá de la Comisión Xeneral de Comunidaes Autónomes, na que yá se puen emplegar. L'alderique d'ayeri foi intensu y el presidente Javier Rojo tuvo que pidir en delles ocasiones "respetu y silenciu" a los miembros de la cámara, que nun paraben de facer comentarios. Y dende la tribuna amás tuvieron llugar les apelaciones personales d'unos voceros a otros y tamién a senadores del PP que vienen de Comunidaes con llingua propia, ente ellos, a Manuel Fraga.
  
Foi'l senador del BNG, Xosé Manuel Pérez Bouza, el qu'aseguró tar preocupáu pol votu en contra del que presidió Galicia 16 años. "Pero nun m'estraña, d'un tiempu p'acá tienen ustedes zuna persecutoria poles llingües autonómiques", añadió.
  
Y Fraga pidió la palabra dende'l so escañu. "Sirví a Galicia mientres bastantes años, siéntome fondamente gallegu, que ye la mio forma de ser español. Nun-y consiento a esti señor qu'acaba de falar que me dea lleiciones de nada. ¡Muncho menos de galleguismu!", dixo escrispáu.

El PSOE a favor
  
La tramitación de la iniciativa foi posible gracies al votu a favor del PSOE, qu'escoyó a la so secretaria d'Organización y senadora pola Comunidá Valenciana, Leire Pajín, pa defender la so posición. Pajín, que pronunció parte de la so intervención en valencianu, vascu y gallegu, apeló a la necesidá de que se falen "con normalidá" les llingües nel hemiciclu porque asina asocede nos pasiellos de la Cámara y nel país. "La ciudadanía usa les llingües de forma natural, el Senáu tamién tien de facelo", añadió.
  
Leire Pajín esclaró que  namás se tomaba en consideranza una propuesta y qu'agora empieza'l debate, nel qu'aspiren a sumar al PP pa reformar por unanimidá'l Reglamentu. Y dirixéndose a la 'bancada popular' preguntó-yos si consideren "ridículo" que los sos compañeros nel Parllamentu Européu asistan con cascos a les sesiones pa escuchar a los traductores, o que lo faigan na Comisión Xeneral de Comunidaes Autónomes del Senáu. "Deamos güei una señal de normalidá a los ciudadanos d'esti país", pidió-yos.
 
Espíritu constitucional

Los defensores de la iniciativa apelaron na so mayoría a que la Constitución Española ampara les llingües autonómiques y ordena la so proteición. "El so usu xeneral nel Senáu, amás, sería espresión de la normalidá d'un Estáu plurilingüe" y de la so condición de cámara territorial. Miquel Bofill (ERC-Entesa) recordó que yá s'empleguen na Comisión Xeneral de Comunidaes Autónomes y qu'equí demostróse "que'l plurillingüismu arriquez la vida parlamentaria y avérala a la realidá".
  
Del so mesmu grupu, pero senador del PSC, Ramón Aleu defendió tamién la iniciativa porque'l pueblu catalán apostó uníu siempre pol catalán, incluyíu'l PP, apuntó, y pide agora pode usalu nel Senáu. "Con tolos mieos que me da falar en nome d'un pueblu", esclaró.
  
Por CiU, Jordi Vilajoana calcó en qu'esti debate "nun ye un enfrentamientu" ente cultures y que él mesmu ye un entusiasta, dixo, de la española. "Falamos de protexer unes llingües qu'arriquecen a esti país, que lo faen más potente y ricu, falamos de pretender qu'estes llingües tean vives nesta Cámara", sorrayó.
  
Lore Leanizbarrutia (PNV) punxo como referente de normalidá nel usu de delles llingües el Parlamentu Européu, un exemplu al que recurrieron tamién otros voceros. Y Xosé Manuel Pérez Bouza (BNG), ente otros argumentos, pidió que nun haya preocupación pol costu d'esta midida y comprometióse a dar cifres clares d'ónde va poder salir el dineru. El senador gallegu llamó a los 'populares' con llingua propia a que rompieren la disciplina de votu y apoyaren la tramitación de la iniciativa, momentu nel que se refirió al casu de Manuel Fraga.
  
Ente otres intervenciones, subida de tonu foi tamién la del senador del PSM Pere Sampol (Grupu Mistu), qu'aseguró sentir que la so llingua catalana ye "odiada" per una parte de los españoles "por culpa de los sos representantes políticos".
 
Una llingua común

Defendió'l votu en contra del PP Juan Van-Halen, qu'aseguró escuchar "coses bien pecularies nel debate y alguna demostración" de que s'utilicen les llingües "como caballu de batalla", en referencia a la intervención de Sampol.
  
El 'popular' quiso calcar en que nada tien que ver el respetu a les llingües autonómiques col apoyu a esta iniciativa. Apostó por que los senadores se comuniquen na llingua que yá comparten, el castellán, que tienen "el deber de conocer" según la Constitución, porque les otres llingües son cooficiales namá nos sos territorios. "Otru erru: España nun ye un Estáu plurillingüe, son billingües delles comunidaes", apuntó.
  
Van-Halen tamién argumentó que cuando tomen posesión de los sos cargos el senadores pasen a representar a tol pueblu español, non a los sos llugares d'orixe, y qu'esi pueblu tien un idioma común. "¿De verdá piensen que vamos facer el ridículu a nivel mundial porque'l presidente del Gobiernu, los ministros, los comparecientes, vengan provistos d'un auricular nuna cámara na que mos entendemos nuna llingua? Cosa pintoresca", señaló.
  
María Caballero (UPN) tamién censuró la iniciativa y, ente otros argumentos, refirióse al económicu. La midida ye "inoportuna" en tiempos de crisis y cuando toles alministraciones "anuncien midíes d'austeridá".