EL LORU D'AMÉRICO
 
Maxinemos que la primer nave espacial unviada pola U.R.S.S. a la conquista del Cosmos, por una cucia casualidá, escoyere caer precisamente na base de llanzamientu dende onde los americanos se preparaben pa la mesma aventura.
   Eso foi esautamente lo quey pasó'l 4 de marzu de 1493 al barcu español mandáu por Cristóbal Colón: tornaba de la so primer espedición pal Oeste cuandu una espavoriante tempestá lu obligó a abellugase en Lisboa, nes agües? portugueses.
   A la vista d'ello, el rei de Portugal tuvo que sentlr una deceición bien grande: ¿nun se negare él, pocos años enantes, a escuchar al futuru descubridor cuanduy proponía navegar al so serviciu? Ensin dulda sentía tamién dalgún resquemor porque, si creemos a abondos hestoriadores, cuandu Cristóbal Colón 
fuxó pa España, coló del país depués de robar un documentu secretu (el mapa de Toscanelli).
   Portugal yera daquella una mina datos pa los aventureros de la mar. Dende facía un sieglu, en Sagres, de cara al océanu entá nun esploráu, los sos soberanos crearen un centru de documentación y un llaboratoriu d'investigaciones.
   Claro que Sagres nun taba pobláu por miles d'especialistes nin dotáu d'ordenadores electrónicos, como Houston o'l so equivalente rusu, pero los meyores sabios d'aquelles dómines dábense cita ellí. Portugueses, mallorquinos, árabes o xudíos yeren matemáticos, astrónomos, cartógrafos o esploradores. 
Inclusu yérenlo too a la vez, siguiendo l'exemplu del aniciador del centru: el príncipe Enrique, "El Navegante".
   Interesábayos too: llibros y tables de cálculu, mapes y brúxules, pero tamién les coses rares que les tempestaes traíen a la oriella o'l rellatu d'un simple marineru aventuráu (cásique siempre ensin querer) nes rutes marines desconocíes. El so trabayu yera tamién el d'iguar puntu por puntu espediciones de descubrimientu ("programes" comu los del "Apolo" o del "Vostok") y apuntar los resultaos.
   Los fracasos yeren numberosos, pero poquiñín a poco, en Sagres y en Lisboa, completábense los informes, precisábense los cálculos? diba esporpollando l'aventura. ¡Hai que reconocer que Portugal bien que mereciere ganar la carrera!
Rápido tamién, camudábense los mapes y diben apaeciendo tierres y isles desconocíes hasta entós. 
   Asina, al ver la primer vegada'l trazáu de les costes d'África o un puntu notable del archipiélagu de Cabu Verde, los contemporáneos esperimentaben tantu entusiasmu y enchipábense tanto comu nós delantre les semeyes de la cara escura de la lluna tresmitíes per satélite, o delantre los primeros planos de la mar de la Tranquilidá que'l 21 de xunetu de I969 enllenaron les nuestres pantalles de television.
   Vese bien que los "conquistadores" del Nuevu Mundu y los conquistadores del Cosmos tienen abondos puntos en común. Podemos entruganos cuálos son los más atrevíos, cuálos encaren los peligros más grandes. Apuntar de mano que si los sgundos nun punxeron el pie, de momentu, namás que nun satelite ermu, los primeros, al contrario, atoparon nes nueves tierres a otros homes?. con toles consecuencies qu'ello trai. Y pa más, si la pila téunicos qu'hai nes bases de llanzamientu o nos centros de cálculos tienen, comu los cosmonautes, un gran valir científicu, nun pasaba lo mesmo en 1500: aquel piñín de sabios y capitanes instruíos nun teníen a la disposición de so más que tripulaciones d'homes simples, inorantes y supersticiosos. Mentantu lleen estes páxines, quiciabis a dalgunos seyos escape una risina pol recuerdu de la medrana que paralizó munchu tiempu los marinos y paró les esploraciones, sobre too pal Oeste. Pero ¿nun sienten los propios viaxeros interplanetarios toa clas d'albidros que, en sin dulda, van esmucise rápidamente: la llerza a los cinturones de radiación de VanHallen, los efeutos de la gravedá o los posibles marcianos?
En fin, fai poco falé del Nuevu Mundu. Hai qu'esclariar esti puntu.Cristóbal Colón, fueren los que fueren los sos méritos y el so xeniu, taba enquivocáu. Morrió aneciando qu'en 1493 abriere un camín nuevu pal Vieyu Mundu asiáticu, pa la China, el Xapón o lo qu'él llamaba les Indies Occidentales.
   En 1500, siete años depués, una carabela portuguesa mandada por Cabral llegó, enquivocada, a un ríu ellí onde naide atalantaba qu'había tierra. (Más tarde a aquello llamaríenlo'l Brasil). Hubo una riestra espediciones y en pasando otros seis años una revelación ablucó a Europa de sutrucu. Falábase agora d'un Nuevu Mundu. La segunda xeneración de navegantes camentaba haber descubierto non una ruta d'accesu a Asia, sinón un continente inoráu hasta entós y allugáu ente Europa y Asia. En bona lóxica, esta tierra tendría que llamase Colombia. Y ensin embargu, namás qu'un estáu bien pequeñu lleva esti nome, mentantu'l continente enteru ye llamáu América.
   ¿Por qué "América"? Pa homenaxar a ún de los descubridores de la nueva fornada, a un italianu llamáu Américo Vespucci (quiciabis el méritu principal nun seya d'él, pero ¡la Hestoria tien fantasíes tan grandes?!) ¿Y sabéis con 
cual país navegaba'l pá de la cuarta parte del mundu?? Pa que les coses tornaren al so ser, aquel añu nes sos carabeles ondiaba la bandera portuguesa.
   Esti llibru cunta la hestoria d'un chavalín llamáu tamién Américo. Pero nel momentu en qu'entama'l rellatu, el 4 de marzu de 1493, impórteny bien poco les nuestres consideraciones xeográfiques y cosmográfiques. Lo quey llama l'atención y va marcar el so destín ye una bola plumes que fala, un animal comu enxamás viere otru tal. Ye? un loru.
 
                   (... / ...)
 
(El loru d'Américo, d'Huguette Pirotte; versión asturiana de Severino Antuña y Anselmo Orviz)